Nadat in de 4e klas de scheiding tussen ‘ik’ en ‘de wereld’ bij veel kinderen voor onrust zorgde, keert in de loop van de vijfde klas over het algemeen de rust en harmonie weer terug. Het vermogen om meer onbevangen en objectief naar de wereld te kijken, is gegroeid.
Meer en meer ontstaat de behoefte aan exacte kennis. De mythe wordt ingeruild voor de historische feiten. Het abstracte begrip ontstaat. Hierin lijkt de elfjarige op een Griek uit de klassieke oudheid. De Griekse cultuur met haar kunstzin, maar vooral ook met haar wetenschap is daarom het jaarthema van de vijfde klas. Het cognitieve aspect krijgt nu alle aandacht.
Een vijfde klasser is bezig zijn plaats tussen ‘geesteswereld’ en aarde te zoeken. Na het vaak roerige jaar hiervoor, het doorkomen van een ‘ik’ - bewustzijn in de vierde klas, komt er nu ruimte om alles weer in goede harmonie te krijgen.
De Griekse cultuurperiode geeft hiervoor een ingang. De godenwereld wordt langzaam maar zeker verlaten en de mensen gaan voor zichzelf beslissen. Een groot aantal verhalen daarvan behoort tot ons cultuurgoed. Zij vertellen de lotgevallen van sterfelijke en onsterfelijke wezens, goden en godinnen, mensen, nimfen, saters en sirenen. Zij gaan over een deels imaginaire en een deels fysieke werkelijkheid. De goden zijn ontmaskerd, de herinnering aan een geestelijke wereld wordt verdrongen door het abstracte denken, op de fysieke wereld gericht. En daar staat een vijfde klasser middenin.
Het intuïtieve weten, door de goden geleid, moet steeds meer wijken voor het zelfstandig denken. Met Theseus en Odyssee beleven wij de zelfstandig denkend mens. Mythologie gaat over in historie. De mythologische mens wordt steeds meer aardeburger. Een proces dat parallel loopt met de psychische ontwikkeling van een vijfdeklasser.
